اسماعیلیان از زاویه سیاست از آن جهت مهم اندکه مشروعیت سیاسی شیعه را نه از آن امام مهدی (عج) بلکه از آن امامی حاضر بنام “آقا خان” می دانند . آنها اگر چه همچون سایر شیعیان حقیقت را حول مفهومی بنام امام تعریف می کنند اما این مفهوم وقتی به مصداق می رسد ، راه دیگری را می پیماید . عبور از امام موسی کاظم (ع) و قائل شدن به امامت اسماعیل بن جعفر صادق (ع) مسیری متفاوت از امامت را پی ریزی کرد که دامنه امامت را به “آقا خان” های امروزین رسانده است . هم اینک “فرقه اسماعیلیه آقاخانیه” از بزرگترین فرقه های شیعه در جهان محسوب می شود.
حضور پیروان این فرقه مذهبی در کرمان در طول تاریخ منشاء تحولات و درگیری های فرقه ای بوده است . بنا بر اسناد تاریخی سابقه حضور اسماعیلیان در کرمان به عصر صفویه باز می گردد . در این دوره مرکزیت اسماعیلیه از انجدان و محلات به کرمان و شهربابک منتقل گردید و بعدها در عصر قاجار با شورش آقاخان محلاتی کرمان مدتها در کانون منازعات سیاسی اسماعیلیه و صحنه زد و خورد میان او با قوای حکومتی بود . منازعاتی که با پناه گرفتن آقا محمد خان محلاتی در قلعه زید آباد به سیرجان هم کشیده شد . اگر چه این منازعات به خروج آقا خان از ایران منجر شد با این حال حضور اسماعیلیه در استان کرمان تا به امروز تداوم یافته است و بخش قابل توجهی از جمعیت اسماعیلی ایران در بخشهای مختلف کرمان ساکن است . در شرایطی که دشمنان جمهوری اسلامی مترصد بهره برداری از شکافهای مذهبی و ایجاد اختلاف و توطئه هستند سکونت جمعیت در حدود چهارهزار نفر از پیروان این فرقه در شهر سیرجان که از نظر عقیدتی تا حدودی نگاهی متفاوت با اندیشه حاکم بر جمهوری اسلامی داشته نیازمند شناخت دقیق “پیرامون فرقه اسماعیلیه آقاخانیه” است . از آنجائی که در خصوص عقاید و فعالیتهای این جماعت مذهبی در شهرستان سیرجان اطلاعات دقیق و بروز شده ای وجود نداشت بر آن شدیم از طریق انجام یک پژوهش در حد بضاعت این خلاء را مرتفع نماییم . ماحصل این پژوهش ارائه مجموعه اطلاعاتی موجز پیرامون فرقه اسماعیلیه آقا خانیه است که میتواند خواننده را تا حدود زیادی نسبت به اندیشه و عمل پیروان این فرقه آشنا نماید . در این پروژه علاوه بر استفاده از منابع و ماخذ کتابخانه ای از شیوه مطالعه میدانی نیز استفاده شده است . بر خود لازم میدانیم از کلیه عزیزانی که به نحوی در انجام این پژوهش ما را یاری نموده اند تشکر وقدردانی نمایم.
اسماعیلیه یکی از فرقه های شیعه می باشد که پس از شیعیان دوازده امامی ، دومین جماعت بزرگ مسلمانان شیعی مذهب را تشکیل می دهند . اسماعیلیان پس از شهادت امام جعفر صادق (ع) ، راهشان را از شیعه دوازده امامی جدا کردند و حاضر به پذیرش امامت امام موسی کاظم (ع) نشدند و امامت را حق اسماعیل و پسرش محمد بن اسماعیل دانستند . به زعم پیروان این فرقه امام صادق (ع) ابتدا نص بر امامت فرزند ارشد خود اسماعیل کرده بود و از چون اسماعیل در زمان حیات آن حضرت از دنیا رفت امامت به فرزندش محمد بن اسماعیل منتقل شده است . با همه فراز و فرودها سلسله امامت در فرقه اسماعیلیه تاکنون تداوم یافته و شاخه های گوناگونی از آن منشعب شده است . طور کلی اسماعیلیه معاصر به دو فرقه اسماعیلیه (مستعلوی) و اسماعیلیه (نزاریه) تقسیم میشوند . گروه اول که به بهره ها مشهورند نسب سلسله امامتشان به المستعلی بالله از خلفای فاطمی مصر می رسد و با جمعیتی نزدیک به پنجاه هزار نفر در خارج از ایران در جزیزه العرب ، سواحل خليج فارس ، حماه و لاذقیه سوریه و هند پراکنده اند و گروه دوم که با جمعیتی بیش از ده میلیون نفر در آسیای میانه ، آفریقا ، هندوستان ، پاکستان ، لبنان ، سوریه ، ایران و افغانستان بسر می برند چون امام ایشان ملقب به آقا خان است آنها را آقا خانیه می نامند . هم اکنون چهل و نهمین امام اسماعیلی ملقب به کریم آقا خان امامت این فرقه را بر عهده دارد . (تارم،۱۳۸۱: ۱۸) غالب اسماعیلیان ایران جز اسماعیلیان آقاخانی هستند.